 |
|
|||||||||
| ข่าวสาร >> บทความ >> เชิดชูเกียรติศิลปินแห่งชาติ |
“บานเย็น รากแก่น” ราชินีหมอลำ ศิลปินแห่งชาติผู้สืบสานศิลปะเพลงพื้นบ้านหมอลำ วันที่ 13 ต.ค. 2565 |
|
บานเย็น รากแก่น ราชินีหมอลำ และนักร้องลูกทุ่งหมอลำที่มีความสมบูรณ์แบบยากที่จะหาใครมาเทียบได้ เพราะมีน้ำเสียงเป็นเอกลักษณ์ รูปร่างสวยงาม ลีลาการฟ้อนรำผสมผสานระหว่างรำไทย - อีสาน และนาฏศิลป์สากล จนได้ชื่อว่าเป็นการแสดงฟ้อนรำตามแบบฉบับของบานเย็น รากแก่น ที่มีเอกลักษณ์เพาะตนเอง คือ แม่ไม้หมอลำ ซึ่งมีท่าฟ้อนหลักๆ ๑๙ ท่า ได้แก่ ท่าฟ้อนเถาวัลย์ ท่าฟ้อนภมรเคล้า ท่าฟ้อนลมหวน ท่าฟ้อนเหินหรรษ์ ท่าฟ้อนปีกสะบัดน้ำ ท่าฟ้อนลำแพน ท่าฟ้อนม้วนา ท่าฟ้อนอรชร ท่าฟ้อนกรเดียว ท่าฟ้อนจบ ท่าโยกสะโพก ท่าโยกสะโพก ๒ จังหวะ ท่าเดินโยกสะโพก ท่าเลียนสเต็บ ท่ายักไหล่ ท่าเลียนแคน ท่าคึดฮอด ท่าพ้อเหินห่าง และท่าอารมณ์เพลงซิ่ง
นางนิตยา รากแก่น หรือทุกคนรู้จักดีในชื่อ "บานเย็น รากแก่น” ราชินีหมอลำ เป็นศิลปินแห่งชาติ พุทธศักราช ๒๕๕๖ สาขาศิลปะการแสดง (การแสดงเพลงพื้นบ้าน-หมอลำ) เกิดวันที่ ๑๔ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๙๕ ที่จังหวัดอุบลราชธานี เป็นบุตรของนายสุดตาและนางเหมือย รากแก่น จบการศึกษาชั้นประถมปีที่ ๔ โรงเรียนสามัคคีวิทยาคาร จังหวัดอุบลราชธานี และปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขานาฏศิลป์ และการละคร จากมหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี จังหวัดอุบลราชธานี ในปี พ.ศ.๒๕๔๔ สมรสกับ นายเทพบุตร วิมลชัยฤกษ์ (หย่าร้างเมื่อปี พ.ศ. ๒๕๒๗) มีบุตรชาย ๑ คน หญิง ๒ คน คือ นางอัยย์ริดา สุวิทยะเสถียร นางสาววาทินี วงศ์สวัสดิ์กุล และนายอิรา วิมลชัยฤกษ์ เริ่มต้นชีวิตหมอลำหลังจากจบระดับประถมศึกษาปีที่ ๔ โดยเป็นศิษย์ครูหนูเวียง แก้วประเสริฐ ซึ่งเป็นหมอลำกลอนที่มีชื่อเสียง ของจังหวัดอุบลราชธานี ทุ่มเทฝึกซ้อมอย่างหนักทั้งกลอนลำ ท่าฟ้อนรำ จนสามารถขึ้นเวทีแสดงหมอลำกลอนได้ในขณะที่มีอายุเพียง ๑๔ ปี รับงานแสดงหมอลำเป็นอาชีพมาจนกระทั่งถึงปัจจุบัน ด้วยความ เฉลียวฉลาดในการดันกลอน มีปฏิภาณไหวพริบ น้ำเสียงไพเราะ รูปร่างหน้าตาดี จึงทำให้เป็นที่นิยม ชมชอบของผู้ชม ในปี พ.ศ.๒๕๑๖ ตั้งวงดนตรีลูกทุ่งหมอลำ บานเย็น รากแก่น รับงานแสดงในจังหวัดต่างๆ จนได้รับการขนานนามว่า ราชินีหมอลำ เข้าสู่วงการบันเทิงในปี พศ. ๒๕๒๗ ร้องเพลงหมอลำ แนวอนุรักษ์และแนวร่วมสมัย บันทึกเสียงเพลงในสังกัดค่ายต่างๆ ผลิตผลงานเพลงออกสู่สาธารณชน เป็นจำนวนมาก ทั้งในรูปแบบของอัลบั้มเพลง มิวสิควิดีโอ และการแสดงคอนเสิร์ตสำคัญ ๆ มากมาย เป็นศิลปินพื้นบ้านที่ได้รับการยอมรับและยกย่องในพื้นที่สื่อสาธารณะอย่างกว้างขวาง
นางนิตยา รากแก่น (บานเย็น รากแก่น) เป็นศิลปินหมอลำที่มีรากฐานมาจากศิลปะการแสดงพื้นบ้านแต่ก็ไม่เคยหยุดนิ่งอยู่กับที่ แต่มีการพัฒนารูปแบบและเนื้อหาของการแสดงเชิงสร้างสรรค์มาโดยตลอด เช่น วิธีการร้องที่มีเอกลักษณ์ในการใช้น้ำเสียงลูกเอื้อน การเลือกใช้ดนตรีผสมร่วมกันระหว่าง เครื่องดนตรีพื้นบ้านอีสานกับเครื่องดนตรีสากลอย่างกลมกลืน การแต่งกายที่มีการออกแบบตัดเย็บด้วยตนเอง จากวัตถุดิบผ้าอีสานจนเกิดรูปแบบแฟชั่นที่เป็นเอกลักษณ์โดดเด่นทุกครั้งที่เปิดการแสดงและสร้างสรรค์ การฟ้อนรำที่ผสมผสานแม่ท่าโบราณกับนาฏยลีลาที่ออกแบบใหม่ อาทิ ท่าฟ้อนเถาวัลย์ ท่าฟ้อน ภมรเคล้า ท่าฟ้อนลมหวน เป็นต้น และได้ทำงานอุทิศตนให้กับการยกระดับมาตรฐานหมอลำอย่างจริงจังมายาวนานถึง ๔ ทศวรรษ ในฐานะที่เป็นผู้อนุรักษ์และเผยแพร่ศิลปวัฒนธรรมไทย โดยเฉพาะศิลปะเพลงพื้นบ้านอีสานให้เป็นที่รู้จักและเผยแพร่ไปทั่วโลก โดยเปิดการแสดงในหลายประเทศ อาทิ ฝรั่งเศส สหรัฐอเมริกา แคนาดา เยอรมัน อังกฤษ เดนมาร์ก) คูเวต ชิลี และ ภูฎาน เป็นต้น นอกจากนี้ ยังได้อุทิศตนเป็นครูผู้ถ่ายทอดภูมิปัญญาการขับร้อง กลอนลำ และแบบแผนลีลา ฟ้อนรำให้แก่ลูกศิษย์ทั้งในสถาบันการศึกษาและผู้สนใจทั่วไป จนเกิดหมอลำรุ่นใหม่และศิลปินนักร้อง นักเต้นอีสานออกมารับใช้สังคมเป็นจำนวนมาก ได้รับรางวัลยกย่องเกียรติคุณสำคัญ อาทิ พระพิฆเนศ ทองพระราชทาน ศิลปินดีเด่นจังหวัดอุบลราชธานี รางวัลเชิดชูเกียรติศิลปินมรดกอีสาน
ปัจจุบัน นางนิตยา รากแก่น (บานเย็น รากแก่น) ยังคงผลิตผลงานอย่างต่อเนื่อง ล่าสุดได้ผลิตผลงาน อัลบั้ม ๔๕ ปี บานเย็น รากแก่น รวมทั้งสิ้น ๑๐ อัลบั้ม กับค่าย บีบีเรคคอร์ด ประกอบด้วยเพลงอมตะเพลงหมอลำ-ลูกทุ่ง มรดกอีสาน บานเย็น รากแก่น ตำนานหมอลำ ครูสุรินทร์ ตำนานหมอลำ ครูดอย อินทนินท์ ตำนานหมอลำ ครูดาว บ้านดอน เปิดตำนาน แม่ร้องเพลงพ่อ อัลบั้มแม่ไม้หมอลำ ชุด ที่ ๑-๔ และในอนาคตบานเย็น รากแก่น ยังคงสร้างสรรค์ผลงานอย่างต่อเนื่อง เพื่อเก็บไว้เป็นมรดกให้เด็กและเยาวชนรุ่นใหม่ได้ศึกษาต่อไป และเนื่องในโอกาสวันที่ ๑๔ ตุลาคม ๒๕๖๕ เป็นวันครบรอบวันเกิด ๗๐ ปี ของนางนิตยา รากแก่น (บานเย็น รากแก่น ) ศิลปินแห่งชาติ พุทธศักราช ๒๕๕๖ สาขาศิลปะการแสดง (การแสดงเพลงพื้นบ้าน-หมอลำ) ขอร่วมเชิดชูเกียรติศิลปินแห่งชาติ ผู้มีคุณูปการต่อการอนุรักษ์ สืบสาน ศิลปวัฒนธรรมพื้นบ้านอีสาน
ทั้งนี้ ผู้ที่สนใจอ่านประวัติและผลงานของนางนิตยา รากแก่น (บานเย็น รากแก่น) ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (การแสดงเพลงพื้นบ้าน-หมอลำ) พุทธศักราช ๒๕๕๖ เพิ่มเติมได้ที่ http://book.culture.go.th/artist/2556/mobile/index.html |
| ลิขสิทธิ์ของ กรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม สำหรับใช้ประโยชน์เพื่อเผยแพร่ศิลปวัฒนธรรมและการศึกษา |
| นโยบายเว็บไซต์ | นโยบายการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล | นโยบายการรักษาความมั่นคงปลอดภัยของเว็บไซต์ | การปฏิเสธความรับผิด (Disclaimer) |