 |
|
|||||||||
| ข่าวสาร >> บทความ >> เชิดชูเกียรติศิลปินแห่งชาติ |
“มีชัย แต้สุจริยา” ศิลปินแห่งชาติ ผู้คิดค้น พัฒนา ออกแบบลายผ้าและสืบสานศิลปะการทอผ้าพื้นเมืองอีสาน วันที่ 24 ธ.ค. 2565 |
|
นายมีชัย แต้สุจริยา ศิลปินแห่งชาติ ผู้หลงใหลในศิลปะการทอผ้ามาตั้งแต่วัยเยาว์และเป็นลูกไม้หล่นใต้ต้นของจริง เนื่องจากได้เดินตามรอยบรรพบุรุษในการอนุรักษ์ สืบสาน ภูมิปัญญาการทอผ้าพื้นเมืองของชาวอุบล บุตรชายของนางคำปุน ศรีใส ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (ประณีตศิลป์-ทอผ้า) พุทธศักราช ๒๕๖๑
นายมีชัย แต้สุจริยา ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (ทอผ้า) พุทธศักราช ๒๕๖๔ เกิดเมื่อวันที่ ๒๔ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๐๑ ที่จังหวัดอุบลราชธานี สำเร็จการศึกษาระดับปริญญาตรี สาขารัฐศาสตร์ – ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ จากมหาวิทยาลัยรามคำแหง เมื่อพ.ศ. ๒๕๒๗ ภายหลังสำเร็จการศึกษาได้เข้าทำงานที่บริษัทการบินไทยในตำแหน่งพนักงานต้อนรับผู้โดยสารบนเครื่องบิน และได้ลาออกเมื่อ พ.ศ. ๒๕๓๖ เพื่อทำงานด้านผ้าทออย่างจริงจังจวบจนปัจจุบัน ณ บ้านคำปุน จังหวัดอุบลราชธานี
นายมีชัย แต้สุจริยา ซึมซับและเรียนรู้ในศิลปะการทอผ้ามาตั้งแต่วัยเยาว์ โดยได้เริ่มทำงานทอผ้า ภายหลังสำเร็จการศึกษาชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๕ ขณะอายุได้ ๑๙ ปี ด้วยการฝึกฝนศิลปะการออกแบบผ้ามัดหมี่และผ้าพื้นเมืองจากการถ่ายทอดองค์ความรู้ด้านการทอผ้าที่สืบต่อกันมาจากบรรพบุรุษ รวมถึงเรียนรู้จากผู้เชี่ยวชาญที่ทรงภูมิปัญญา ทั้งการทำผ้าทอยก การเก็บตะกอลายผ้าจากคุณทวดมั่น จิตตะยะโสธร คุณยายโพวินทร์ จิตตะยะโสธร รวมถึงเจ้าสิริบังอร ภูริพัฒน์ (ณ จัมปาศักดิ์) และแม่คำปุน ศิลปินแห่งชาติ ที่ได้ให้คำแนะนำในการสร้างสรรค์ทอผ้าชั้นสูง ทำให้นายมีชัยสามารถนำความรู้และประสบการณ์ที่ได้ รวมกับความคิดสร้างสรรค์ไปพัฒนาต่อยอด จนสามารถออกแบบมัดหมี่ลายซับซ้อนได้ตั้งแต่ยังเป็นวัยรุ่น จวบจนถึงปัจจุบัน มีการทดลอง ค้นคว้า ออกแบบและประยุกต์ผลงานร่วมสมัยที่ยังรักษาภูมิปัญญาและอัตลักษณ์พื้นถิ่น ผ้าแต่ละผืนมีมิติลวดลายสีสัน และความวิจิตรงดงาม มีชื่อเสียง และกลายเป็นเอกลักษณ์ของผ้าไหม "บ้านคำปุน” อันเป็นชื่อของโรงทอผ้า แหล่งผลิตผ้าไหม และแหล่งการเรียนรู้ที่สำคัญของจังหวัดอุบลราชธานี
นายมีชัย แต้สุจริยา มีผลงานการออกแบบผ้าทอหลายลักษณะ ได้แก่ การออกแบบผ้าทอตามแบบฉบับของผ้าอีสานและการปรับปรุงโทนสีของผ้า การออกแบบผ้าด้วยการผสมผสานกรรมวิธีทอผ้าแบบต่างๆ และการพัฒนาลวดลายผ้าให้เหมาะสมกับการนำไปใช้ตัดเย็บเสื้อผ้า การออกแบบประยุกต์คิดค้นผ้าลายกาบบัวจากเทคนิคการทอผ้าดั้งเดิมของจังหวัดอุบลราชธานี โดยเน้นให้เป็นผ้าทอที่ผู้หญิงใช้ได้ ผู้ชายใช้ดี สามารถนำผ้าซิ่นมาตัดเป็นเสื้อของสุภาพบุรุษ การออกแบบและการฟื้นฟู การทอผ้าเยียรบับลาวของจังหวัดอุบลราชธานี การออกแบบผ้าประยุกต์ตามแบบลวดลายผ้าราชสำนักสำหรับใช้ถ่ายทำภาพยนตร์ตำนานสมเด็จพระนเรศวรมหาราช นอกจากนั้น ยังได้ออกแบบปรับปรุงเครื่องมือเครื่องใช้ในการทอผ้า ออกแบบผลงานด้านสถาปัตยกรรมและการตกแต่งภายใน และออกแบบผลงานด้านเรขศิลป์ เพื่อพระพุทธศาสนาและงานการกุศล
ตลอดระยะเวลากว่า ๔๐ ปี ที่นายมีชัย แต้สุจริยา ได้เรียนรู้ สร้างสรรค์ พัฒนาต่อยอด และเป็นผู้ถ่ายทอดองค์ความรู้ด้านผ้าทอและการออกแบบลายผ้าให้แก่หลายหน่วยงาน ตลอดจนการเผยแพร่ผลงานผ่านการจัดแสดงนิทรรรศการทั้งในและต่างประเทศ ผ่านสื่อต่างๆ ทั้งหนังสือ บทความ นิตยสาร วิทยุ โทรทัศน์ และสื่อออนไลน์ ด้วยคุณูปการที่สำคัญในการสืบสานงานประณีตศิลป์ทอผ้าของไทย ทำให้นายมีชัย แต้สุจริยา ได้รับรางวัลเชิดชูเกียรติจากหลายสถาบัน และได้รับปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิตกิตติมศักดิ์ จากมหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี พ.ศ. ๒๕๔๓ ได้รับโล่เกียรติคุณจากสำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ ในฐานะศิลปินดีเด่น จังหวัดอุบลราชธานี พ.ศ. ๒๕๔๔ ได้รับการเชิดชูเกียรติจากสถาบันส่งเสริมศิลปหัตถกรรมไทย (องค์การมหาชน) ให้เป็นครูศิลป์ของแผ่นดิน พ.ศ. ๒๕๕๙ ได้รับรางวัล "เพชรพาณิชย์” จากกระทรวงพาณิชย์ ในฐานะที่เป็นต้นแบบการประกอบการผ้าไหมไทย จนประสบความสำเร็จ ในด้านการตลาด พ.ศ. ๒๕๖๒ ได้รับการยกย่องจากกรมหม่อนไหมให้เป็น ปราชญ์หม่อนไหม สาขาลวดลายผ้า (การออกแบบลวดลายผ้ากาบบัวอุบล) พ.ศ. ๒๕๖๓
ปัจจุบัน นายมีชัย แต่สุจริยา ยังคงสร้างสรรค์พัฒนาผลงานออกแบบผ้าไหมอย่างต่อเนื่อง ทั้งด้านการอนุรักษ์ลวดลายพื้นถิ่นเมืองอุบลฯ และการสร้างสรรค์ทอลวดลายประยุกต์ที่คงเสน่ห์ความเป็นอีสาน อันเป็นสิ่งที่แสดงคุณค่าเอกลักษณ์ของผ้าไหมบ้านคำปุน โดยพยามรักษามาตรฐานผ้าทอที่มีคุณภาพ มีความจริงใจที่จะแบ่งปันประสบการณ์ที่ดีไปให้กลุ่มต่างๆ แม้แต่การดูแลผ้าก่อนถึงมือลูกค้า ก็จะมีการซักรีด การทดสอบคุณภาพ เพื่อแสดงความซื่อสัตย์และจริงใจ สมดังคํากล่าวยกย่องที่ว่า ผืนผ้าที่นายมีชัย แต้สุจริยา ออกแบบ ถักทอขึ้นที่บ้านคำปุนนั้น เป็นงานที่ทําจากหัวใจ (Heart-made) ใจรักในศิลปะ ใจที่กตัญญูต่อแม่ผู้ให้กำเนิด และใจที่ศรัทธาในพระพุทธศาสนา และได้เปิดบ้านเป็น"พิพิธภัณฑ์บ้านคำปุน” เพื่อสืบสานภูมิความรู้ด้านการทอผ้า รักษามรดกของชาติและอนุรักษ์วัฒนธรรมของชาวอีสาน และเพื่อแสดงผลงานออกแบบผ้าทอ เป็นเวทีสื่อกลางในการเผยแพร่วัฒนธรรมท้องถิ่นแก่เยาวชน อาทิ การสาธิตขั้นตอนการสาวเส้นไหม (ไหมก้อม) การมัดลวดลายมัดหมี่ การทอผ้าเยียรบับลาว การทอผ้าซิ่นมุกจกดาว เทคนิคการควบเว้นไหม (ไหมก้อม) รวมถึงการแสดงฟ้อนกลองตุ้มอันเป็นเอกลักษณ์ของเมืองอุบลฯ การร้องกันตรึม การขับร้องเพลงไทยวงมโหรี การจัดดอกไม้สด การทำปราสามผึ้งแบบโบราณ เป็นต้น ซึ่งกิจกรรมเหล่านี้ช่วยส่งเสริมให้เกิดความรักความห่วงแหนมรดกวัฒนธรรมทางด้านการทอผ้าของไทยแด่เยาวชนและแขกผู้เข้ามาเยี่ยมชม เปิดทุกวันตั้งแต่เวลา ๐๙.๐๐ – ๑๗.๐๐ น. โดยมีค่าเข้าชมพิพิธภัณฑ์ ๑๐๐ บาท หากมาเป็นหมู่คณะสามารถติดต่อสอบถามได้ที่ โทร. ๐๔๕ ๒๔๓ ๗๗๐ , ๐๔๕ ๒๕๐ และเนื่องในวันที่ ๒๔ ธันวาคม ๒๕๖๕ เป็นวันครบรอบวันเกิดอายุครบ ๖๔ ปี ของนายมีชัย แต้สุจริยา ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (ทอผ้า) พุทธศักราช ๒๕๖๔ ขอร่วมเชิดชูเกียรติในฐานะศิลปินแห่งชาติ ผู้มีคุณูปการต่อการสืบสานและถ่ายทอดภูมิปัญญาพื้นบ้านด้านการทอผ้า และการอนุรักษ์ลายผ้าทอท้องถิ่นคิดค้น พัฒนา ออกแบบสร้างสรรค์ลวดลายผ้าให้เหมาะสมกับการนำไปตัดเย็บเสื้อผ้าในยุคปัจจุบันได้อย่างสวยงาม
ทั้งนี้ ผู้ที่สนใจศึกษาประวัติและผลงาน ของนายมีชัย แต่สุจริยา ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (ประณีตศิลป์-ทอผ้า) พุทธศักราช ๒๕๖๔ ได้ที่ http://book.culture.go.th/artist64/mobile/index.html#p=92
................................................................
ขอขอบคุณที่มา : หนังสือศิลปินแห่งชาติ พุทธศักราช ๒๕๖๔ กรมส่งเสริมวัฒนธรรม |
| ลิขสิทธิ์ของ กรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม สำหรับใช้ประโยชน์เพื่อเผยแพร่ศิลปวัฒนธรรมและการศึกษา |
| นโยบายเว็บไซต์ | นโยบายการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล | นโยบายการรักษาความมั่นคงปลอดภัยของเว็บไซต์ | การปฏิเสธความรับผิด (Disclaimer) |