
วันสำคัญสำหรับเยาวชนไทยเวียนมาบรรจบอีกวาระหนึ่ง นั้นคือ วันเยาวชนแห่งชาติ ซึ่งตรงกับวันที่ ๒๐ กันยายน ของทุกปี วันนี้ขอนำน้องๆ เยาวชนไปทำความรู้จักที่มาและความสำคัญของวันเยาวชนแห่งชาติ และเครื่องหมายของวันเยาวชนแห่งชาติกันคะ
ตามที่ องค์การสหประชาชาติ (UNITED NATIONS) ได้ประกาศให้ปี พ.ศ.๒๕๒๘ เป็นปีเยาวชนสากล และขอให้ประเทศชาติสมาชิกร่วมเฉลิมฉลองปีเยาวชนสากล ภายใต้คำขวัญ "ร่วมแรงแข็งขัน ช่วยกันพัฒนา ใฝ่หาสันติ” (Participation, Development and Peace) เพื่อที่จะมุ่งเน้นให้เยาวชน ซึ่งหมายถึง หนุ่มสาว ตั้งแต่ ๑๘- ๒๕ ปี ได้ตระหนักถึงความสำคัญของตนเองที่ จะเป็นพลังสำคัญในการพัฒนาประเทศชาติในอนาคต และสามารถช่วยสร้างเสริมกิจกรรมที่เป็นประโยชน์ต่อสังคม
สำหรับประเทศไทย คณะรัฐมนตรีได้มีมติเมื่อวันที่ ๑๘ มิถุนายน ๒๕๒๘ กำหนดให้วันที่ ๒๐ กันยายน ของทุกปี เป็นวันเยาวชนแห่งชาติ โดยถือว่าเป็นวันสิริมงคล อันเนื่องมาจากตรงกับวันคล้ายวันพระราชสมภพของพระมหากษัตริย์แห่งราชวงศ์จักรีถึงสองพระองค์ คือ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕ ทรงพระราชสมภพเมื่อวันที่ ๒๐ กันยายน พ.ศ. ๒๓๖๘ และพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร รัชกาลที่ ๘ ทรงพระราชสมภพเมื่อวันที่ ๒๐ กันยายน พ.ศ. ๒๔๖๘ ซึ่งทั้งสองพระองค์ ได้เสด็จขึ้นเถลิงถวัลยราชสมบัติ ในขณะที่ยังทรงพระเยาว์ จึงถือได้ว่าเป็นวันสิริมงคลที่เยาวชนควรสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณของล้นเกล้าทั้งสองพระองค์ เยาวชนจึงควรกระตือรือร้นในการพัฒนาตัวเองและประพฤติตนให้เป็นประโยชน์ต่อชุมชน สังคม และ ประเทศชาติ เฉกเช่นยุวกษัตริย์ทั้งสองพระองค์
ส่วนความหมายของคำว่า "เยาวชน” เดิมมีผู้กำหนดให้แตกต่างกัน แต่ในปัจจุบันภายหลังที่มีพระราชบัญญัติส่งเสริมการพัฒนาเด็กและเยาวชนแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๕๐ ได้มีผลใช้บังคับเมื่อวันที่ ๑๓ เมษายน ๒๕๕๑ ได้กำหนดความหมายคำว่า "เด็ก” และ "เยาวชน” ไว้ในมาตรา ๔ แห่งพระราชบัญญัติ ฉบับนี้ว่า "เด็ก” หมายความว่า บุคคลซึ่งอายุต่ำกว่าสิบแปดปีบริบูรณ์ และ "เยาวชน” หมายความว่า บุคคลซึ่งมีอายุตั้งแต่สิบแปดปีบริบูรณ์ถึงยี่สิบห้าปีบริบูรณ์ ซึ่งเป้าหมายของวันเยาวชนแห่งชาติที่สำคัญมี ๓ ประการ ได้แก่ ๑.) เพื่อให้เยาวชนอายุ ๑๘-๒๕ ปี ได้ตระหนักถึงความสำคัญในการพัฒนาตนเอง พัฒนาชุมชน พัฒนาประเทศ ๒.) เพื่อให้ประชาชนทั่วไปได้ตระหนักถึงความสำคัญของการพัฒนาเยาวชนให้เป็นทรัพยากรที่สำคัญต่อประเทศชาติ ทั้งในด้านคุณภาพและคุณธรรม และ ๓.) เพื่อให้นโยบายส่งเสริมและพัฒนาเยาวชนดำเนินไปอย่างต่อเนื่องสัมฤทธิ์ผล ส่วนคำขวัญของเยาวชนแห่งชาติที่ได้กล่าวไว้ข้างต้นนั้นแฝงไว้ด้วยความหมายต่างๆ ดังนี้
ร่วมแรงแข็งขัน (Participation) หมายถึง เยาวชนรวมกลุ่มกันเพื่อแสดงพลังสร้างสรรค์ที่เป็นประโยชน์ต่อตนเอง สังคม และประเทศชาติ
ช่วยกันพัฒนา (Development) หมายถึง เยาวชนควรพัฒนาตนเองทั้งทางร่างกาย จิตใจและสติปัญญาให้เป็นบุคคลที่มีคุณภาพของสังคมในอนาคต และบำเพ็ญตนให้เป็นประโยชน์ต่อสังคมและประเทศชาติ
ใฝ่หาสันติ (Peace) หมายถึง เยาวชนต้องช่วยกันสร้างสันติ โดยเริ่มจากตนเอง ครอบครัวของตน แล้วขยายไปยังชุมชนและประเทศชาติ
เครื่องหมายของวันเยาวชนแห่งชาติ ประกอบด้วยสัญลักษณ์ ๖ อย่าง ดังนี้
เครื่องหมายเยาวชนนี้ได้รับพระราชทานและพระบรมราชานุญาต ให้ใช้พระมหาพิชัยมงกุฎส่วนยอดของเครื่องหมาย เพื่อเป็นขวัญ กำลังใจ และสิริมงคลแก่ชีวิตของเยาวชน โดยรูปลักษณะของเครื่องหมายนี้ เป็นรูปโล่สีธงชาติมีอักษรคำว่า "เยาวชน” สีขาวอยู่ในวงกลมพื้นสีเขียวเบื้องบนเป็นรูปพระมหาพิชัยมงกุฎ มีรัศมี อุณาโลม เบื้องล่างมี อักษรสีแดงว่า พลัง พัฒนา ชาติ รองรับด้วยรวงข้าว ๙ รวง แยกอยู่ทางด้านขวา ๕ รวง ด้านซ้าย ๔ รวง ซึ่งสัญลักษณ์ต่าง ๆ เหล่านี้อธิบายได้ ดังนี้
๑.พระมหาพิชัยมงกุฎ หมายถึง เครื่องหมายแทนองค์พระมหากษัตริย์ องค์ประมุขสูงสุดของประเทศ ซึ่งทรงเป็นที่เคารพสักการะและเป็นจุดรวมน้ำใจของทั้งประเทศ
๒.รัศมีที่พระมหาพิชัยมงกุฎ หมายถึง พระบรมราชูปถัมภ์ ซึ่งหมายความว่า เยาวชนไทยนั้น อยู่ในพระบรมราชูปถัมภ์ ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว หรือได้รับพระบางมีปกเกล้าฯ ( คำอธิบายของกรมศิลปากร)
๓.อุณาโลม หมายถึง หว่างพระขนงของพระพุทธเจ้า แทนศาสนา
๔.อักษรเยาวชนสีขาวในพื้นวงกลมสีเขียวบนรูปโล่สีธงชาติ หมายถึง พลังอันบริสุทธิ์แห่งความสามัคคีอันเป็นหนึ่งเดียวกันของเยาวชนไทย อันจะนำไปสู่ความสำเร็จ การเปลี่ยนแปลง และการพัฒนาการ กสิกรรม อันเป็นพื้นฐานทางเศรษฐกิจและสังคมของประเทศ
๕. รวงข้าว ๙ รวง หมายถึง เป้าหมายในการพัฒนาเยาวชนทั้ง ๙ ประการตามนโยบายเยาวชนแห่งชาติ โดยที่รวงข้าว หมายถึง ความเติบโตงอกงาม ฉะนั้นคุณลักษณะ ๙ ประการที่จะปลูกฝังให้เกิดขึ้นในตัวเยาวชน จึงเปรียบเสมือนคุณสมบัติที่จะงอกงามขึ้นตามตัวเยาวชน
๖. อักษรว่า พลัง พัฒนา ชาติ เป็นคำขวัญเพื่อเตือนใจเยาวชนให้ตระหนักว่า พวกเขานั้นมีพลังบริสุทธิ์อันหนักแน่น จริงจัง ที่สามารถทำประโยชน์ได้มาก ทั้งยังร่วมกันสร้างสรรค์พัฒนาสังคม
ดังนั้น วันเยาวชนแห่งชาติ จึงนับว่าเป็นวันสำคัญอีกวันหนึ่งและยังมีส่วนช่วยกระตุ้นให้เยาวชน ได้ค้นพบบทบาทและความสําคัญของตนเองที่มีต่อชุมชนและสังคม อันจะเป็นแนวทางในการพัฒนาสังคม และประเทศชาติให้มีความเจริญก้าวหน้ายิ่งขึ้น ดังคำกล่าวที่ว่า เด็กในวันนี้คือผู้ใหญ่ในวันหน้า เยาวชนก็เช่นกัน หากได้รับการปลูกฝังที่ดี และพัฒนาตนเองให้เป็นผู้ที่มีค่านิยมที่ถูกต้องแล้ว ก็จะกลายเป็นผู้ใหญ่ที่สร้างคุณประโยชน์ต่อประเทศได้ในอนาคตอันใกล้นี้ ซึ่งเยาวชนในยุคดิจิทัลต้องปรับตัวให้เข้ากับสังคมที่เปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา
ขอขอบคุณที่มา : กองส่งเสริมการพัฒนาและสวัสดิการเด็ก เยาวชน และครอบครัว