 |
|
|||||||||
| ข่าวสาร >> บทความ >> เชิดชูเกียรติศิลปินแห่งชาติ |
๘๓ ปี นางคำสอน สระทอง “ครูศิลป์แห่งผืนผ้าแพรวา” วันที่ 1 ก.ย. 2565 |
|
"คุณภาพต้องเหนือกว่าปริมาณ” ยังคงเป็นคติเตือนใจ ที่นางคำสอน สระทอง ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (ประณีตศิลป์-ทอผ้า) พุทธศักราช ๒๕๕๙ ยึดไว้เป็นสิ่งเตือนใจตลอดมาในการสร้างสรรค์ผลงานในอาชีพที่ตนรักและทุ่มเท มาตั้งแต่วัยสาวจนทำให้ประสบความสำเร็จได้รับการยกย่อง มีชื่อเสียงเป็นที่รู้จักอย่างมาก ด้วยท่านทำให้ผ้าไหมแพรวาเป็นผ้าทอที่ทรงคุณค่า ได้รับการยอมรับว่า เป็นผ้าทอที่มีลวดลายวิจิตรสวยงาม มีเอกลักษณ์ชัดเจน สร้างความโดดเด่นสวยงามให้กับคนที่สวมใส่
วันนี้ ครูคำสอน สระทอง อายุครบ ๘๓ ปีเต็ม ท่านเกิดเมื่อวันที่ ๑ กันยายน พ.ศ. ๒๔๘๒ ที่จังหวัดกาฬสินธุ์ พ.ศ. ๒๔๙๒ แม้ว่าจะจบการศึกษาเพียงประถมศึกษาปีที่ ๔ ด้วยความสามารถอันโดดเด่น ทำให้ได้รับปริญญาศิลปศาสตร์บัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาช่างออกแบบประยุกต์ศิลป์ จากมหาวิทยาลัยราชภัฏกาฬสินธุ์ ในฐานะที่ท่านเป็นผู้มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์การทอผ้าแพรวา จนกระทั่งเกิดความเชี่ยวชาญและได้พัฒนารูปแบบลวดลายให้สวยงามทั้งแบบดั้งเดิมและแบบสมัยนิยม และยังประดิษฐ์ลวดลายได้อย่างประณีตงดงาม ได้คิดค้นลวดลายผ้าแพรวารูปแบบใหม่ ๆ เพิ่มเติม ตามจินตนาการ ทั้งยังได้คิดประดิษฐ์รูปแบบการทอผ้าที่เรียกว่า "เขาลาย หรือ ตะกรอลาย” เพื่อช่วยเพิ่มความสะดวกในการประดิษฐ์ลวดลายแพรวาให้สามารถทอเป็นแบบเดียวกันอย่างเป็นระบบทั้งผืน นับเป็นนวัตกรรมการทอผ้าที่สร้างชื่อเสียงให้แก่ท่าน
ครูคำสอน ยังเป็นผู้นำกลุ่มทอผ้าไหมแพรวานำผ้าไหมแพรวายาวที่สุดในโลก ๙๙ เมตร ๖๐ ลาย ขึ้นทูลเกล้าฯ ถวายสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง และผ้าไหมแพรวาขนาดหน้ากว้างพิเศษ ๘๐ เซนติเมตร ความยาว ๙ เมตร จำนวน ๑๐ ลาย รวม ๔๓ แถว ขึ้นทูลเกล้าฯ ถวายพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทำให้ผ้าไหมแพรวาเป็นที่รู้จักกันอย่างแพร่หลาย จากผลงานการทอผ้าที่โดดเด่นสำนักพระราชวังได้มีหนังสือแต่งตั้งให้เป็นครูสอนการทอผ้าที่ศูนย์ส่งเสริมศิลปาชีพบ้านกุดนาขาม กิ่งอำเภอเจริญศิลป์ จังหวัดสกลนคร ทำหน้าที่สอนการทอผ้า ด้วยความขยันหมั่นเพียร ซื่อสัตย์ สุจริต และมีคุณธรรม
นอกจากนี้ ครูคำสอน ยังเป็นครูภูมิปัญญาชาวบ้าน บ้านโพน อำเภอคำม่วง จังหวัดกาฬสินธุ์ อีกทั้งทำหน้าที่ครูผู้สอน วิทยากรถ่ายทอดความรู้การทอผ้าไหมแพรวาให้กลุ่มทอผ้าต่าง ๆ ในจังหวัดกาฬสินธุ์ สกลนคร และจังหวัดบุรีรัมย์ มีผลงานได้รับรางวัลมากมาย เช่น ได้รับรางวัลชนะเลิศการประกวดกลุ่มทอผ้าไหมดีเด่น ประเภทผ้าไหม ทอ ๔ - ๘ เส้น จากคณะกรรมการส่งเสริมสินค้าไหมไทย พ.ศ. ๒๕๓๓ ได้รับรางวัลผู้มีผลงานดีเด่นทางด้านวัฒนธรรม สาขาทัศนศิลป์ (ทอผ้าแพรวา) จากคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๓๕ และด้วยความสามารถและผลงานที่สร้างสรรค์ ทำให้ได้รับการยกย่องเชิดชูเกียรติเป็นศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (ประณีตศิลป์ – ทอผ้า) พุทธศักราช ๒๕๕๙
ปัจจุบัน ครูคำสอน ยังคงถ่ายทอดองค์ความรู้และเผยแพร่ผลงานให้แก่นักเรียน นักศึกษา ตามบ้าน ตามโรงเรียน ให้ผู้ที่สนใจอย่างต่อเนื่อง และยังคงทอผ้าอยู่เหมือนเดิม ด้วยไม่อยากให้ภูมิปัญญาของท้องถิ่นนั้นสูญหายไปโดยไม่มีใครสืบทอด ท่านจะพร่ำสอนให้เด็ก ๆ ให้สำนึกอยู่เสมอว่าบรรพบุรุษได้สร้างสรรค์สิ่งที่งามไว้ให้ จึงควรสำนึกเอาไว้ในส่วนลึกของจิตใจว่า ผ้าแพรวา เป็นศิลปหัตกรรมพื้นบ้านที่เป็นเอกลักษณ์ของพี่น้องชาวโพน ตำบลโพน อำเภอคำม่วง จังหวัดกาฬสินธุ์ เป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมอันทรงคุณค่าของท้องถิ่นและของชาติ เป็นผ้าที่ทอด้วยฝีมืออันวิจิตรสวยงามคงคุณค่าแก่การอนุรักษ์ไว้และเผยแพร่สืบไป
ศึกษาประวัติและผลงานของ ครูคำสอน สระทอง ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (ประณีตศิลป์-ทอผ้า) พุทธศักราช ๒๕๕๙ ได้ทาง http://book.culture.go.th/artist/2559/mobile/index.html#p=22 |
| ลิขสิทธิ์ของ กรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม สำหรับใช้ประโยชน์เพื่อเผยแพร่ศิลปวัฒนธรรมและการศึกษา |
| นโยบายเว็บไซต์ | นโยบายการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล | นโยบายการรักษาความมั่นคงปลอดภัยของเว็บไซต์ | การปฏิเสธความรับผิด (Disclaimer) |