เมืองโบราณยะรัง ตั้งอยู่ในเขตพื้นที่อำเภอยะรัง จังหวัดปัตตานี เป็นเมืองโบราณที่มีคูน้ำคันดินล้อมรอบ ผังเป็นรูปวงรี ประกอบด้วยเมืองโบราณสำคัญ ๓ เมือง ได้แก่ เมืองโบราณบ้านวัด เมืองโบราณ บ้านจาเละ และเมืองโบราณบ้านประแว สันนิษฐานว่าบริเวณเมืองโบราณบ้านวัดและเมืองโบราณ บ้านจาเละอาจเป็นศูนย์กลางพุทธศาสนาของเมืองในช่วงพุทธศตวรรษที่ ๑๒ จากนั้นพัฒนามาเป็น ศูนย์กลางพุทธศาสนามหายานในสมัยพุทธศตวรรษที่ ๑๔ – ๑๖ ต่อมาในช่วงพุทธศตวรรษที่ ๑๙ ได้เจริญรุ่งเรืองอีกครั้งหนึ่ง ดังเห็นได้จากการสร้างเมืองที่มีคูน้ำคันดินและป้อมสี่มุมเมืองที่บริเวณเมืองโบราณบ้านประแว และมีการใช้พื้นที่บริเวณนี้จนถึงช่วงพุทธศตวรรษที่ ๒๑