 |
|
|||||||||
| ข่าวสาร >> บทความ >> รู้ไว้ใช่ว่า |
รู้ไว้ใช่ว่า…ตอน ตำนานสัตว์ประหลาดแห่งล้านนา ๒ วันที่ 26 มี.ค. 2564 |
 "สี่หูห้าตา” วัดพระธาตุดอยเขาควายแก้ว เชียงราย มีอีกหนึ่งตำนานที่เก่าแก่ เรื่องราวของ "สี่หูห้าตา” อันเป็นสาเหตุของการสร้างวัดพระธาตุดอยเขาควายแก้ว ตำบลรอบเวียง อำเภอเมือง จังหวัดเชียงราย เรื่องมีอยู่ว่า ๑,๐๐๐ กว่าปีมาแล้ว ณ เมืองที่ชื่อว่า นครพันธุมติ ปกครองโดยพระเจ้าพันธุมติราช ในเมืองนี้ มีเด็กชายคนหนึ่งฐานะยาก พ่อกับแม่เสียชีวิตตั้งแต่เขายังเป็นเด็ก ทำให้ต้องมีอาชีพขอทานและต่อมารับจ้างเลี้ยงวัวเลี้ยงควาย ชื่อ "อ้ายทุกคตะ” แต่ก่อนที่พ่อจะตายได้อบรมสั่งสอนให้อยู่ในศีลในธรรมและสั่งเสียไว้ว่า หากพ่อตายไปแล้วให้นำร่างกายของพ่อไปฝังดินเอาไว้ และรอให้ร่างกายของพ่อเน่าเปื่อยจนเห็นแต่กะโหลก หลังจากนั้นให้ขุดเอาหัวกะโหลกของพ่อขึ้นมานำไปกราบไหว้บูชา จนกว่าจะอายุครบ ๑๗ ปี เมื่อครบแล้วให้ลากหัวกะโหลกของพ่อขึ้นดอยเขาควาย ทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ หากหัวกะโหลกไปหยุดตรงจุดใดให้นำบ่วงดักสัตว์ไปวางไว้ตรงจุดนั้น
เมื่ออ้ายทุกคตะ อายุครบ ๑๗ ปีตามที่พ่อได้สั่งไว้แล้ว จึงได้ลากหัวกะโหลกของพ่อตนเองไปติดที่หน้าถ้ำแห่งหนึ่ง เขาจึงวางกับดักไว้จับสัตว์ได้ตัวหนึ่ง มีลักษณะแปลกประหลาด ตัวดำ อ้วนเตี้ยคล้ายหมี ขนยาวสีดำ มีสี่ใบหูและมีห้าดวงตา จึงได้นำกลับไปเลี้ยง แต่เอาอะไรให้กินก็ไม่ยอมกิน จนเข้าช่วงฤดูหนาวทำให้ต้องเอาไม้มาสุมทำกองไฟเพื่อความอบอุ่น ทำให้พบว่าเจ้าสัตว์ประหลาดตัวนี้กินถ่านไฟที่ร้อนและแดงเป็นอาหาร แต่ที่สร้างความตกตะลึงอย่างมากคือมันจะขับถ่ายออกมาเป็นก้อนทองคำ เห็นเช่นนั้นเขาจึงใช้ถ่านไฟเป็นอาหารประจำให้เจ้าสี่หูห้าตา และเก็บก้อนทองที่ได้ทุกวันฝั่งไว้ในดินจนเต็มที่ไร่ที่สวน
 ภาพ สี่หู ห้าตา โดยพระครูบาสนอง สุมะโน วัดพระธาตุดอยเขาควาย เชียงราย ๒๕๒๘ สี่หูห้าตา จึงทำให้ชายหนุ่มร่ำรวยกลายเป็นเศรษฐี ต่อมาพระเจ้าพันธุมติราช เจ้าผู้ครองเมือง ได้ประกาศหาคู่ให้กับพระราชธิดา ชื่อ พระนางสีมา และได้ตั้งข้อแม้ไว้ว่าใครที่ต้องการมาเป็นเขยของตนเอง จะต้องสร้างรางน้ำฝนทองคำที่มีความยาวจากบ้านของตนมาถึงปราสาทที่ประทับของพระธิดา ซึ่งไม่มีใครสามารถทำได้ มีแต่ อ้ายทุกคตะ ที่ทำได้สำเร็จจึงได้ครอบครองเจ้าหญิงโฉมงาม แต่ด้วยความสงสัยของพระราชา จึงสอบถามเอาความจริงว่าทำได้อย่างไร เมื่อทราบความ จึงเกิดความโลภต้องการครอบครองสี่หูห้าตาไว้เอง ให้เหล่าทหารไปจับสี่หูห้าตามาจับอย่างไรก็ไม่สำเร็จ ทำให้พระราชาต้องออกไปด้วยตัวเอง ระหว่างที่ตามจับเจ้าสัตว์ประหลาดนั้นเกิดพลัดหลงเข้าไปในถ้ำแล้วถ้ำได้พังลงมาทำให้พระเจ้าพันธุมติราชถูกขังอยู่ในถ้ำกับแมงสี่หูห้าตา
พระเจ้าพันธุมติราชติดอยู่ในถ้ำเป็นเวลาหลายวันหาทางออกไม่ได้ มีเพียงรูเล็ก ๆ ที่ใช้ตาข้างเดียวแนบส่องดูภายนอกได้พระเจ้าพันธุมติราชคิดในใจว่าตนคงต้องตายในถ้ำนี้แน่แล้วและคงไม่มีโอกาสอยู่กับมเหสีทั้ง ๗ จึงสั่งเสนาไปตามมเหสีทั้ง ๗ มา เมื่อมากันพร้อมแล้วพระองค์จึงขอให้เปิดผ้าถุงให้ดูเป็นครั้งสุดท้ายก่อนตาย แต่มเหสีลำดับที่ ๑ ถึง ๖ ไม่ยอมเปิดผ้าถุงเพราะความอาย มีเพียงมเหสีองค์ที่ ๗ ที่เห็นใจ ยอมเปิดผ้าถุงให้ดู ทันใดนั้นจึงเกิดสิ่งมหัศจรรย์ขึ้น มีเสียงหัวเราะออกมาจากถ้ำทำให้ปากถ้ำเปิดออก พระเจ้าพันธุมติราชจึงออกมาได้ เมื่อกลับมาถึงเมือง สี่หู ห้าตา วัดพระธาตุดอยเขาควายแก้ว จังหวัดเชียงราย
 สี่หู ห้าตา วัดพระธาตุดอยเขาควายแก้ว จังหวัดเชียงราย เหตุการณ์นี้ทำให้พระเจ้าพันธุมติราช สำนึกได้ว่าเกิดขึ้นเพราะความโลภมากของตนเอง จึงได้ยกเมืองให้อ้ายทุกคตะ ราชบุตรเขยเป็นเจ้าผู้ครองนครแทนตนเอง ชื่อ "พระยาธรรมมิกะราช” เป็นกษัตริย์ที่ปกครองบ้านเมืองด้วยศีลธรรม ทำนุบำรุงศาสนา สร้างวัดวาอารามต่าง ๆ และได้สร้างวัดตรงยอดดอยที่มีถ้ำที่แมงสี่หูห้าตามาติดบ่วงตรงนั้น ซึ่งเป็นวัดพระธาตุดอยเขาควายแก้วของจังหวัดเชียงราย ในปัจจุบัน นั่นเอง
เรื่อง สี่หูห้าตา เป็นวรรณกรรมเล่าสืบต่อกันมา จัดอยู่ในประเภทนิทานชาดกศาสนา เป็นกุศโลบายในการสั่งสอนธรรมะให้แก่พุทธศาสนิกชน โดยมีปริศนาที่แฝงอยู่ พระครูบาสนอง สุมะโน อธิบาย ไว้ว่า ตัวแมงสี่หูห้าตานี้คือ "จิตใจของคนเรา” ที่ประกอบด้วยคุณธรรม ๙ ประการ โดย "สี่หู” มีนัยยะสองด้าน คือ อริยสัจจ์ ๔ ความจริงอันประเสริฐ ได้แก่ ทุกข์ สมุทัย นิโรธ มรรค และหลักพรหมวิหาร ๔ เมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขาอันเป็นหลักธรรมสำหรับนักปกครองหรือหัวหน้า ส่วน "ห้าตา” หมายถึง ศีล ๕ ข้อ ธรรมะพื้นฐานที่ปุถุชนทั่วไปพึงปฏิบัติในชีวิตประจำวันเพื่อให้อยู่ร่วมกันในสังคมด้วยความสงบสุขไม่เบียดกัน
 สี่หูห้าตา โดยศิลปินแห่งชาติ อ.เฉลิมชัย โฆษิตพิพัฒน์ ณ วัดร่องขุ่น เชียงราย อ้างอิง : กระบวนการสร้างสุขภาวะทางสังคม กรณีศึกษา แมงสี่หูห้าตาของเมืองเชียงราย (รายงานการวิจัยย่อยที่ ๓) นายมานิตย์ กันทะสัก และคณะฯ มหาวิทยาลัยจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ๒๕๖๒ / ชมวิวตัวเมืองเชียงรายอย่างใกล้ชิด ณ วัดพระธาตุดอยเขาควาย (chiangraifocus.net) / แมงสี่หูห้าตา เรื่องเล่าในล้านนามาแต่โบราณกาลฯ (chiangmainews.com/page/archives/758996) |
| ลิขสิทธิ์ของ กรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม สำหรับใช้ประโยชน์เพื่อเผยแพร่ศิลปวัฒนธรรมและการศึกษา |
| นโยบายเว็บไซต์ | นโยบายการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล | นโยบายการรักษาความมั่นคงปลอดภัยของเว็บไซต์ | การปฏิเสธความรับผิด (Disclaimer) |